«خلاصه ای ازشکیات نماز باتوجه به رساله مجتهدین بزرگوار»
شكيات نماز23 نوع است: 1- هشت نوع آن شك هايي است كه نماز را باطل مي كند. 2- به شش نوع آن نبايد اعتنا كرد. 3- و نه قسم ديگر صحيح است و نبايد نماز را بشكند بلكه بايد به دستوري كه داده مي شود و در ادامه بيان خواهد شد عمل كند و نمازش صحيح مي باشد.
1) شك هاي باطل كننده ي نماز:
اول: شك در ركعت هاي نماز دوركعتي مثل نماز صبح و نماز مسافر(شك در نمازمستحبي دو ركعتي نماز را باطل نمي كند)
دوم: شك در ركعت هاي نمازسه ركعتي مثل نماز مغرب
سوم: در نماز چهار ركعتي شك كند يك ركعت خوانده يا بيشتر
چهارم: در نماز چهار ركعتي پيش از تمام شدن سجده ي دوم، شك كند كه دو ركعت خوانده يا بيشتر
پنجم: شك بين دو وپنج ركعت يا دو و بيشتر از پنج ركعت
ششم: شك بين سه و شش ركعت يا سه و بيشتر از شش ركعت
هفتم: شك در ركعت هاي نماز به صورتي كه نداند چند ركعت خوانده است
هشتم: شك بين چهار و شش ركعت
نكته: هرگاه براي نمازگزار شك پيدا شود، بايد كمي فكر كند شايد همين شك برطرف شود و اگر شك او برطرف شد ببيند كدام شك است (از انواع سه قسم) سپس به وظيفه ي خود عمل كند.
2- شك هايي كه نبايد به آنها اعتنا كرد:
اول: شك در چيزي كه محل به جا آوردن آن گذشته است (مثلا در حال سجده در مورد ركوع شك كند)
دوم: شك بعد از سلام
سوم: شك بعد از گذشتن وقت نماز
چهارم: شك كثيرالشك، يعني كسي كه زياد شك مي كند
پنجم: شك امام و ماموم
ششم: شك در نماز مستحبي
3- شك هاي صحيح:
در نه صورت اگر به شماره ي ركعت هاي نماز چهار ركعتي شك كند، بايد فكر نمايد. پس اگريقين يا گمان به يك طرف شك پيدا كرد بايد همان طرف را بگيرد و نماز را تمام كند و به دستور هايي كه گفته مي شود عمل نمايد وآن نه صورت ازاين قراراست:
اول: بعد ازسربرداشتن ازسجده ي دوم شك كند كه دو ركعت خوانده يا سه ركعت كه بايد بنا بگذارد سه ركعت خوانده است. يك ركعت ديگر بخواند و نماز را تمام كند وبعد از نماز يك ركعت نماز احتياط ايستاده يادو ركعت نشسته بجا آورد.
دوم: شك بين دو يا چهار ركعت بعد از سر برداشتن از سجده ي دوم كه بايد بنا بگذارد كه چهار ركعت خوانده و نمازرا تمام كند و بعد از نماز دو ركعت نمازاحتياط ايستاده به جا آورد.
سوم: شك بين دو، سه وچهارركعت و بعد از سر برداشتن از سجده ي دوم كه بايد بنا بگذارد كه چهار ركعت خوانده و نماز را تمام كند و بعد از نماز دو ركعت نماز احتياط ايستاده و بعد دو ركعت نماز احتياط نشسته به جا آورد.
چهارم: شك بين چهار و پنج ركعت بعد از سر برداشتن از سجده ي دوم كه بايد بنا بگذارد كه چهار ركعت خوانده و نماز را تمام كند و بعد از نماز دو سجده ي سهو به جا آورد.
پنجم: شك بين سه و چهار ركعت كه در هر جاي نماز باشد، بايد بنا بر چهار ركعت بگذارد و نماز را تمام كند و بعد از نماز يك ركعت نماز احتياط ايستاده يا دو ركعت نشسته به جا آورد.
ششم: شك بين چهار و پنج ركعت در هر حال ايستاده كه بايد بنشيند و يا تشهد بخواند و نماز را سلام دهد و يك ركعت نماز احتياط ايستاده يا دو ركعت نشسته به جا آورد. (احتياط واجب است كه نماز را دوباره بخواند)
هفتم: شك بين سه و پنج ركعت در حال ايستاده كه بايد بنشيند و تشهد بخواند وبعد نماز را سلام دهد ودو ركعت نماز احتياط ايستاده به جا آورد. (احتياط واجب است كه نماز را دوباره بخواند)
هشتم: شك بين سه و چهار ركعت در حال ايستاده كه بايد بنشيند و تشهد بخواندو بعد از سلام نماز دو ركعت نماز احتياط ايستاده و بعد دو ركعت نماز احتياط نشسته به جا آورد. (احتياطاُ نماز را دوباره بخواند)
نهم: شك بين پنج و شش در حال ايستاده كه بايد بنشيند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد و سجده سهو به جا آورد.( بنا بر احتياط نماز را دوباره بخواند)
نكته: اگر يكي از شك هاي صحيح براي انسان پيش آيد، نبايد نماز را بشكند و چنانجه شكست معصيت كرده است. پس اگر پيش از انجام كاري كه نماز را باطل مي كند، مثل رو گرداندن از قبله، نماز را ازسر گيرد نماز دومش هم باطل است. و اگر بعد از انجام كاري كه نمازرا باطل مي كند مشغول نماز شود، نماز دومش صحيح است.
نماز احتياط:
كسي كه نماز احتياط بر او واجب است بعد از سلام نماز بايد فوراُ نيت نماز احتياط كند و تكبير بگويد و حمد را بخواند و به ركوع رود و سجده نمايد. پس اگر يك ركعت نماز احتياط بر او واجب است، بعد از دو سجده تشهد بخواند و سلام دهد و اگر دو ركعت بر او واجب است يك ركعت ديگر مثل ركعت اول به جا آورد و بعد از تشهد سلام دهد. نماز احتياط سوره و قنوت ندارد وبايد آن را آهسته بخواند و نيت آن را به زبان نياورد و بسم الله آن را آهسته بگويد.
سجده ي سهو:
براي پنج چيز بعد از سلام نماز بايد سجده ي سهو به جا آورد: 1- در بين نماز سهواُ حرف بزند. 2- يك سجده را فراموش كند. 3-در نماز چهار ركعتي بعد از سجده ي دوم شك كند چهار ركعت خوانده يا پنج ركعت. 4-در جايي كه نبايد سلام دهد سهواُ سلام دهد. 5-آنكه تشهد را فراموش كند بهتر است براي هر ايستادن و نشستن زائد در نماز، سجده ي سهو به جا آورد.
دستور سجده ي سهو:
بعد از سلام نماز نيت سجده ي سهو كند و پيشاني را بر چيزي كه سجده بر آن صحيح است بگذارد وبگويد: "بسم الله و باالله الهّم صلّ علي محمد و آل محمد" و بعد بنشيند و دوباره به سجده رود و همين ذكر را بگويد و بنشيند و بعد از خواندن تشهد سلام دهد.